Skierbieszów. Mieszkancy (ePub)

Ksiazka jest opisem zycia ludnosci wsi polskiej Skierbieszów w powiecie zamojskim. Wies ta jest wzmiankowana w 1426 r. Najpierw byli tam osadnicy, co odzwierciedla sie w dokumentach archiwalnych z XVIII i XIX wieku, gdzie w aktach urodzin czy slubów pisano "syn/córka osadnika". W okolicy przed II wojna swiatowa bylo kilka folwarków: w Skierbieszowie, na Dulniku, w Laziskach, na Podhuszczce itd.
Warto nadmienic ze z tej wsi pochodzi az 2 prezydentów: I. Moscicki (Polska) i H. Koehler (Niemcy - urodzil sie tu po osadzeniu niemieckich osadników).
Wies dawno temu miala tez "prawa miejskie", ale je utracila w czasach austriackiego zaboru.
W latach 1913-15, a nawet w koncu XIX w., ludzie stad jezdzili "do Ameryki" na zarobek. Mój dziadek i jego brat (Jan i Józef Chmielewscy- 1911,12,13r.) plywali 2-krotnie takze do USA na zarobek - znalazlem poprzez Internet Listy Pasazerów, na których sa wymieniani. Brat mojej babki, Bulkowski Piotr ze Skierbieszowa, takze tam poplynal w 1913 r. i zostal w Chicago zamordowany.
Wsród mokradel rzeczki Wolicy wznosza sie 2 wzgórza, oddzielone przekopem niegdys wykopanym i na mniejszym wzgórku byl zamek. Po przeciwnej stronie rzeki do dzis jest wielki wykop, z którego chlopi wozili ziemie, aby wzgórek podwyzszyc.
Po zniszczeniu zamku, zostal on, ale juz jako 'DWÓR", zbudowany na wzgórzu za rzeka, czyli po jej pólnocnej stronie. Palac byl przebudowywany w okresie miedzywojennym, a po 1945 r. byla tam szkola podstawowa, do której i ja chodzilem. Byl tam ladny park.
Prawdziwa szkola byla zbudowana dopiero w 1934 r., a nieco wczesniej, bo w 1927 r. zostala zbudowana droga do Zamoscia. Przedtem we wszystkich kierunkach bylo bloto po kostki.
Dpoiero po 1945 r. utwardzono dziesiatki kilometrów dróg miedzy wsiami, doprowadzono setkami kilkometrów linie dostarczajace prad do wszystkich wsi, pobudowano szkoly i Osrodki Zdrowia z lekarzami i pielegniarkami, uruchomiono linie autobusowe do wszystkich wsi.
Prosze o tym wszystkim poczytac w niniejszej mojej ksiazce.
Osobiscie: odrabialem lekcje przy swiecy lub lampie naftowej (polowa XX wieku!!!), do szkoly chodzilem w blocie po kostki - doslownie!, 90% ludzi po wojnie nie umialo pisac ani czytac! Dzieci i mlodziez ciezko harowala razem z rodzicami w polu i zagrodzie, a do szkól chodzila po kilka kilometrów codziennie!
Taka byla "wspaniala spuscizna" pieknych czasów feudalno-kapitalistycznych!
Nieco wczesniej, podczas niemieckiej okupacji, Skierbieszów i okoliczne wsie zostaly wysiedlone, aby zrobic miejsce dla osadników niemieckich. Moja cala rodzina takze. Polowa zostala pomordowana, siostra mojej mamy byla 30 miesiecy w niemieckich obozach! w tym 2 lata (grudzien 1942-styczen 1945) w obozie w Oswiecimiu!
Na moich oczach, gdy bylismy osadzeni na pozydowskiej gospodarce we wsi Glusko, juz po smierci mego ojca w marcu 1943 r. (mial 32 lat), polscy partyzanci w nocy sciagneli ze strychu (gdzie sie ukrywala) Zydówke, byla wlascicielke tego gospodarstwa i przed domem ja zastrzelili! Po chwili podjechala przygotowana furmanka, zabita wrzucono na fure i wywieziono do lasu!!!
Po pozarze wsi, wrócilismy do Skierbieszowa.